Lịch sử gà chọi Bình Định
Trong lịch sử Việt Nam thì hầu như chưa nhắc tới một dòng gà chọi, gà nòi nào cụ thể. Chỉ duy có dòng gà nòi Bình Định là được nhắc tới nhiều và rõ hơn cả. Chúng được phát hiện từ thời nhà Tây Sơn khi khởi nghĩa tại vùng đất này. Như vậy cho thấy có thể dòng gà này đã từng có trước đó nhiều năm trước.
Tương truyền 3 anh em Nguyễn Nhạc – Nguyễn Lữ – Nguyễn Huệ khởi binh tại Tây Sơn Bình Định vào những năm 16xx – 17xx. Khi đó Nguyễn Lữ đã quan sát lối đánh của gà chọi tại đây mà cho ra đời bài Hùng Kê quyền vẫn còn lưu lại cho tới ngày nay. Và chúng đã tiếp tục phát triển cho tới bây giờ sau khoảng 3-400 năm.
Có nhiều thông tin cho rằng gà nòi Bình Đình có nguồn gốc từ gà chọi Trung Quốc do có nhiều đặc điểm về ngoại hình. Điều này cũng có thể đúng khi loạn lạc có thể người dân đem theo vài cá thể gà và phát triển số lượng lên. Tuy nhiên điều này rất khó có thể chứng minh nếu không được nghiên cứu kỹ về kiểu gen của 2 dòng gà này.
Nếu xét theo vị trí địa lý thì cũng thì cũng khá lạ khi miền Trung lại chơi gà đòn thay vì gà cựa. Bởi trong miền trong thì gà cựa phổ biến hơn do phát triển từ Campuchia, Lào, Thái Lan. Tuy nhiên vẫn xuất hiện các dòng gà chọi đòn thuần như gà Bình Định, gà bà Điểm Hóc Môn TP HCM. Còn lại đa phần đều là gà đá cựa, cựa sắt được lắp thêm.
Xem thêm gà nòi Bình Định wikipedia
Đặc điểm gà đòn Bình Định
Bao gồm các đặc điểm về ngoại hình cũng như về phong cách chiến đấu. Không phải ngẫu nhiên mà gà đòn Bình Định nổi danh khắp cả nước. Nói không ngoa chứ dòng gà đòn này được cho là gà tốt nhất tại nước ta. Xét cả về tiêu chí lịch sử, chọn lọc, nguồn gốc kỹ càng. Nhược điểm duy nhất của chúng là về trọng lượng khi trọng lượng cao hơn dòng gà chọi phổ thông. Dẫn tới việc khó có thể chọn được đối thủ đồng cân đồng lạng hoặc phải chấp sâu khi chiến đấu với đối thủ nhỏ hơn.
Đặc điểm chiến đấu
Gà chọi Bình Định vốn từ lâu được biết tới với dòng gà chiến đấu cực kỳ ngoan cường. Sức chịu đòn tốt của chúng đã được nghiên cứu và nhân giống, lai tạo với nhiều dòng gà nhằm có thể đạt được đặc tính tốt này. Chỉ tiếc là việc lai tạo tại Việt Nam không được bài bản hoặc chuyên môn tốt như các nhà lai tạo tại Mỹ. Từ những năm 193x-196x người ta đã có thể lai tạo ra nhiều dòng gà với nhiều đặc tính tốt. Ví dụ như các dòng gà McLearn hoặc Kelso.
Sức bền chịu đòn của chúng hiếm có dòng gà chọi nào sánh bằng. Thử hỏi có dòng gà chọi nào có thể chịu được 40 hồ đòn hay không? Căng nhất khoảng 12-15 hồ đòn đã cảm thấy khá khủng khiếp rồi. 40 hồ mỗi hồ là 12-15 phút thì chúng phải thi đấu khoảng 600 phút tương ứng với 10 tiếng. Chưa kể nghỉ ngơi giữa các hồ thì các trận đấu này kéo dài từ sáng tới tối và phải thắp điện.
Ngoài khả năng chiến đấu dũng mảnh thì chúng còn biết tới là dòng gà đòn chuyên hạ gục đối thủ bằng đòn thế. Do phần cựa không quá phát triển nên hầu như không có đá cựa. Các hệ thống vảy gà cứng phát triển thành gà chân vảy vuông tăng thêm độ nặng cho các cú đá của chúng. Khác biệt so với các dòng gà cựa với sức sát thương lớn.
Đặc điểm về ngoại hình
Nhìn chung thì các dòng gà đòn đều có ngoại hình gần giống nhau về phân bố các bộ phận và hệ thống lông. Tuy nhiên cũng có đôi chút khác biệt về kích thước khi dòng gà nòi Bình Định có trọng lượng lớn. Dưới đây là các đặc điểm của chúng.
Lông gà
Chiếm số lượng nhiều nhất của dòng gà này là lông màu đen hay còn gọi là gà ô. Chúng có thể chiếm tới khoảng 60-70% số lượng của dòng gà này. Tiếp theo sau đó là gà màu tía, màu mật. Ngoài ra cũng có thể có những màu lông khác như ngũ sắc, xám hoặc số ít là nhạn trắng.
Lông đuôi phát triển nhiều và dài có thể dài tới 25-30cm. Giúp chúng có thể tạo sự thăng bằng tốt trong các cú đá nhảy lên giao tranh với đối thủ.
Màu mỏ
Đa dạng cũng như màu lông và đây cũng phải tiêu chí để chọn dòng gà chọi này. Có đầy đủ các màu như đen, xanh, trắng… Tuy nhiên các màu mỏ trắng ngà được ưu tiên chọn nhiều hơn cả. Nhất là khi kết hợp với màu lông đen ô và chân trắng. Gà ô chân trắng mỏ ngà – đánh đâu thắng đấy gọi là thần kê.
Chân gà chọi Bình Đình
Phần chân gà cũng không phải đặc điểm cụ thể để nhận ra dòng gà này. Duy chỉ có lớp vảy ở chân là có khác biệt 1 chút khi vảy cứng hơn, rõ ràng hơn. Chúng tạo thành các hệ thống vảy vuông chân nhìn sần sù do lớp sừng tạo thành. Chúng ta quen gọi là vảy rồng đó anh em ạ. Lớp vảy này cứng lên để tăng thêm độ cứng cho những.
Phần màu chân đa dạng với các màu đen, trắng, vàng, chì… hoặc mỗi chân 1 màu. Đặc biệt cá thể nào có mỗi chân 1 màu được đánh giá cao và cao nhất là chân đen chân trắng. Chúng được xếp vào dạng gà linh kê.
Cựa thì không quá phát triển trừ khi là gà già. Do gà nòi Bình Định chiến là dòng gà thuần gà đòn hầu như hoặc ít sử dụng cựa. Màu cựa cũng có thể trùng với màu chân hoặc có thể khác một chút.
Trọng lượng, tầm vóc
Nếu so với các dòng gà chọi đòn tại Việt Nam thì chúng có trọng lượng lớn hơn hẳn dẫn tới tầm vóc cũng lớn hơn. Chúng same same với tầm vóc trọng lượng của dòng gà chọi Asil. Có những cá thể gà trống có thể đạt trọng lượng 5kg là bình thường. Trọng lượng trung bình rơi vào khoảng 4 – 4,5kg với gà trống và khoảng 3,5-3,8kg với gà mái. Tuy nhiên nếu theo trọng lượng này sẽ khó ghép gà khi trọng lượng lớn quá. Trạng lớn ít người chơi mà không chơi thì ghép gà với ai? Những gà nhỏ hơn thì phải chấp sâu khi bịt mỏ, quấn cựa như vậy tỉ lệ thắng sẽ không cao. Vì thế các sư kê thường giới hạn trọng lượng khoảng tầm 3kg là đẹp. Nó cũng giống như ép cân khi thi đấu võ các kiểu.
Tầm vóc của chúng có thể cao lên tới 30-40cm. Với chiều dài ống chân lên tới 15cm khá lớn với đùi to và phát triển. Vì thế lực đá của chúng cũng khá nặng khi thể hiện đòn lối tốt có thể áp đảo và hạ gục gà đối phương.
Các dòng gà chọi Bình Định nổi tiếng
Có lẽ có tiếng và lưu truyền nhất phải nói tới các dòng gà ngân hàng, dòng gà Bảy Quéo, Bắc Sông Kon, dòng gà Ba Bảo… đều đã thành danh cho tới tận ngày nay. Giá trị của chúng cao hơn gà chọi thông thường từ vài triệu cho tới cả chục triệu. Những cá thể gà này được bảo tồn về giống khá tốt cho tới ngày nay.
Dòng gà Ngân Hàng
Nổi tiếng trong thời khoảng những năm 19xx khi chúng dành được quá nhiều chiến thắng. Cứ đi đánh là dành chiến thắng và mang tiền về. Cứ như là 1 cỗ máy ATM ngân hàng vậy. Vì thế người ta đã đặt tên cho dòng gà này là dòng ngân hàng để chứng minh cho sự khủng khiếp của dòng gà này.
Dòng gà Bảy Quéo
Nghệ nhân nuôi dưỡng gà có tiếng của vùng đất này. Tương truyền ông là hậu duệ có nghề nuôi gà chọi đã lâu từ thời Tây Sơn xưa. Vì thế có những đặc điểm chọn giống riêng biệt của gia đình. Trải qua nhiều đời nuôi và chăm sóc gà chọi và hình thành thương hiệu dòng gà Bảy Quéo của vùng đất Tây Sơn Bình Định.
Dòng gà Bắc Sông Kon
Được cho là hậu duệ của dòng gà Nguyễn Lữ ngày xưa. Nổi tiếng với lối đánh nặng, đòn và sức chiến đấu tinh tế. Nếu các sư kê từng chơi gà chọi Bình Định thì không thể bỏ qua được dòng gà này.
Gà Ba Bảo Bình Định
Một trang trại gà mà bạn không thể bỏ qua khi tới đây. Đây là trại gà khá lớn lưu giữ những chiến kê gà nòi Bình Định chính cống. Với danh tiếng từ lâu các bạn có thể lên Google và tìm hiểu về dòng này. Có thể đây là dòng gà có thực lực nhất hiện nay của vùng đất võ. Đứng đầu trại Ba Bảo là doanh nhân Phạm Thanh Việt khá nổi tiếng khi lọt những thương hiệu tiêu biểu VN 2023.
